VERMISCHTES
oktober 2016
" Zahlen und Fakten zum kirchlichen Leben“ 2016 is de titel van de nieuwste statistiek van de EKD (datering 31-12-2015). Ongeveer 22,3 miljoenen mensen staan nu als lid ingeschreven bij één van de bij de EKD aangesloten evangelische kerken. Het aantal opzeggingen liep met meer dan twintig procent terug en kwam bijna overeen met het aantal dopelingen en herintredingen. Door de veranderde demografie was er toch sprake van een teruglopend ledenbestand. (EKD 15-07-2016)
Ter gelegenheid van de tachtigste verjaardag van Manfred Stolpe werd zijn biografie “Vom Pommern nach Potsdam. Ein Leben im Gespräch”uitgebracht. Het zijn indrukwekkende verhalen over zowel zijn kerkelijk als ook zijn politieke leven, die door mensen uit zijn directe omgeving zijn geschreven. De minister-president van Brandenburg, Dietmar Woidke, heeft het boek tijdens een inleidende lezing aanbevolen. (Die Kirche 01-06-2016)
Dominee Ravinder Salooja werd in augustus tijdens een feestelijke dienst in de Nikolaikirche te Leipzig in zijn ambt als directeur van het Evangelisch-Lutherischen Missionswerk bevestigd. Hij heeft veel ervaring opgedaan binnen kerkelijke gemeentecontacten, de oecumene en de interreligieuze dialoog en engageert zich tegen racisme en discriminatie. In 1997 werd hij in de Landeskirche van Anhalt geordineerd en werkte daarna in Coswig en Griebo (bij Wittenberg). Hij vindt het heel belangrijk daar de »realiteit van een geseculariseerde maatschappij, die zichzelf als na-christelijk verstaat, praktisch ervaren« te hebben. (EKD 12-08-2016)
Professor Dr. phil. Helmut Hanisch overleed begin augustus. Hij was in 1992 de oprichter van de universitaire opleiding tot godsdienstdocent. Met zijn veelvoudige ervaringen als docent, zijn liefde voor Oost Duitsland en zijn moed tot veranderingen volgde hij de roep van de Theologische Faculteit van de Universiteit van Leipzig. In die tijd was het nodig met spoed godsdienstdocenten op te leiden en studieplannen te ontwikkelen. Aan hem is het te danken dat godsdienstlessen ondertussen een vast onderdeel van de schoolopleiding zijn. Ook spande hij zich in voor de ontwikkeling van vrije evangelische scholen in Saksen en hun onderwijsconcept. Zijn trouw aan en verbondenheid met de Evangelische Landeskirche Sachsen werd tijdens de afscheidsdienst in de Leipziger Nikolaikirche dankbaar herdacht. (EKD augustus 2016)
Op 9 september j.l. is Jörg Zink overleden. Hij was de Duitse theoloog van de laatste decennia. Op de evangelische Kirchentagen stroomden er tienduizenden mensen naar zijn lezingen en Bibelarbeiten. Zijn "Woord voor de zondag" bracht honderdduizenden voor de tv en met meer dan 200 geschreven boeken was hij de meest gelezen evangelische auteur van deze tijd. In de jaren 60 vertaalde hij het Nieuwe Testament helemaal en het Oude Testament gedeeltelijk. Daarnaast was hij de ondersteunende kracht achter de vredesbeweging, het conciliaire proces en de beweging "Kerken voor vrede, gerechtigheid en het bewaren van de schepping"; hij sprak al van milieubescherming en pacifisme nog voordat groen-linkse partijen bestonden. Tot aan zijn levenseinde waarschuwde hij vooral ook oudere mensen voor passiviteit »Leef zichtbaar en voelbaar, leef in het openbaar!« (epd 12-09-2016)
Christenlehre - zo heette het godsdienstonderwijs in de DDR. In de jaren 50 verbood de DDR godsdienst-onderwijs op school. Deze werd daarom door de kerkgemeenten overgenomen. De lessen werden in de vrije middaguren soms door dominees maar meestal door "Kantorkatecheten" verzorgd. De cantor was organist en koorleider in de gemeente; hij werd ook als catecheet opgeleid en liet dan op speelse manier de basisschool-kinderen kennismaken met de Bijbelse verhalen en had vaak ook de leiding van de zondagsschool. Nu, 25 jaar nadat het godsdienstonderwijs weer als gewoon schoolvak is opgenomen, is er een definitief einde gekomen aan de Christenlehre. De "Kantorkatecheten" geven met hun kennis nu invulling aan andere programma's binnen de kerkgemeenten. (Glaube und Heimat 07-08-2016)
De strijd om de verkiezing van de Greifswalder bisschop Hans-Jürgen Abromeit werd nu door het ambtsgerecht van de VELKD definitief beëindigd en de rechtmatigheid van zijn verkiezing bevestigd. Hij werd in 2001 voor een periode van twaalf jaar gekozen. Omdat door de fusie van Nordelbien en Mecklenburg de Nordkirche opgericht werd , besloot de bisschopskiescommissie de ambtsperiode van bisschop Abromeit tot 2019 te verlengen. Twee leden van de synode hadden geklaagd, omdat ze van mening zijn dat de kiescommissie niet gemachtigd was om een dergelijk besluit te nemen. (Nordkirche 27-06-2016)
Het Landesjeugdpastoraat Dresden heeft sinds 1 mei jl. een afdeling voor jeugdpolitieke vorming. Jan Witza, de leider van deze afdeling, vindt de politieke vorming van de jonge generatie binnen de kerk net zo belangrijk als binnen de maatschappij. »Wij als christenen zijn medeverantwoordelijk voor onze naaste, maar ook voor de maatschappij waarin wij leven. Daarom moeten we de competenties van zowel vrijwilligers als ook professionals ondersteunen en door de politieke uiteenzetting met maatschappelijk relevante onderwerpen het proces tot een eigen meningvorming bevorderen.« (Der Sonntag 12-08-2016)
De omgang met de social media, dat is iets waar de Evangelische Kerk veel te negatief tegenover staat, aldus Professor Roland Rosenstock van de universiteit Greifswald op een conferentie over de veranderingen in de mediawereld en de maatschappelijke omgang ermee. Hij is voorstander van een "media sensibele" kerk waarin de omgang met de nieuwe social media al een vast onderdeel van de theologische opleiding uitmaakt. Het internet moet gezien worden als "medium van de toekomst". Daarom is het belangrijk, dat mensen ook langs deze weg van de kerk emotioneel worden aangesproken en dat religieuze ervaringen aan hun kunnen worden overgedragen. (Nordkirche 11-07-2016)
Het Milieubureau van de EKBO spreekt zijn bezorgdheid uit over het geringe gebruik van groene stroom in kerken en kerkelijke gebouwen binnen de EKBO. Gemeenten moeten iemand hebben, die voor de overstap naar milieuvriendelijke energiebronnen zorgt. Het is het doel van de EKD tot het jaar 2020 het CO2-gehalte met veertig procent te verlagen. (Die Kirche 01-06-2016)
Luthergarten - dat is de naam van een nieuwe tuin in Wittenberg. Hij is aangelegd in de vorm van een "Lutherroos". Hier plantten kerken van alle confessies sinds 2009 bijna 300 bomen "als een teken van solidariteit, verbondenheid en verzoening van de kerken wereldwijd". Tot 2017 zullen er in deze tuin 500 bomen groeien. Bondspresident Gauck heeft samen met de president en secretaris generaal van de Lutherse Wereldbond in juni jl. het "Himmelskreuz" onthuld. Het bestaat uit drie over elkaar zwevende kruisen. Het monument is 15m lang, 11m breed en 4,5m hoog! (VELKD 15-06-2016)
Federow (Müritz) heeft sinds de dertiende eeuw een kerk. Ruim tien jaar geleden ontstond het bijzondere idee, de leegstaande en langzamerhand vervallende, van veldstenen gebouwde kerk in de zomermaanden open te stellen voor hoorspelen en lezingen. Dagelijks zijn er één kinderhoorspel en twee hoorspelen voor volwassenen te beleven en één keer per week een misdaadhoorspel als extra voorstelling. Met collectes kon de kerk gered worden. (Nordkirche 18-07-2016)
De theologische bibliotheek van de wetenschappelijke Luther-onderzoeker professor Horst Beintker werd na zijn dood in 2012 nagelaten aan de gemeente Dargun. De burgemeester gaat in november a.s. met pensioen en wil dan de bijna 5000 boeken (de oudsten dateren uit de zestiende eeuw) catalogiseren en dan toegankelijk maken. Het kasteel van Dargun was vroeger een klooster en zou misschien geschikt zijn om een Noord-Duitse theologische bibliotheek te stichten. (Nordkirche 11-08-2016)
De Landessynode van de Nordkirche heeft besloten vanaf 2017 een prijs, De "Nordstern", uit te reiken aan mensen, gemeenten, initiatieven e/o projecten die »het initiatief nemen en zich daarbij engageren voor gerechtigheid, vrede en het behoud van de schepping«. De prijs zal elk jaar betrekking hebben op een ander thema. Voor 2017 is gekozen voor "vluchtelingen en integratie". Belangrijk voor het uitverkozen worden is een goede samenwerking van professionals en vrijwilligers. De voorgestelde initiatieven zullen oriëntatie en inspiratie moeten bieden en dit niet alleen binnen het kerkelijk, maar ook in het maatschappelijk leven. (Nordkirche 08-08-2016)
"500 jaar Reformatie in Saksen", zo heet een serie van reportages van de regionale omroep die van augustus t/m oktober tegelijk op tv en radio uitgezonden wordt maar ook via www.mdr-sachsen.de te volgen is. De reportages werden in de twaalf voor de Reformatie belangrijkste steden van Saksen opgenomen. De start was in Torgau. Hier werd de eerste protestantse kerk gebouwd en in 1544 door Luther zelf ingewijd. Daarna volgen Zwickau, Bautzen, Rochlitz, Dresden, Kloster Nimbschen, Herrnhut, Leipzig, Freiberg, Leisnig, Grimma en Annaberg-Buchholz . »Er bestaat nog steeds grote interesse in religieus culturele achtergronden. Maar onze journalistieke werkwijze houdt rekening met het feit, dat de levenshouding van ons publiek merendeels godsdienst afstandelijk is. ...Daarom zullen de reportages naast de veelvoudige regionale en historische aspecten ook een duidelijke betrekking tot het hedendaagse leven laten zien.« (ELK Sachsen 10-08-2016)
Juliane van der Mossel (01-10-2016)