VERMISCHTES
mei 2018
Aan Heino Falcke, de voormalige Propst van Erfurt (1973 tot 1994), werd deze maand – vlak voor zijn 89e verjaardag - het Bundesverdienstkreuz (Orde van Verdienste van de Bondsrepubliek Duitsland ) uitgereikt. Hij, pacifist en voordenker van de kerkelijke vredesbeweging, ontving de onderscheiding uit handen van de minister-president van de deelstaat Thüringen, Bodo Ramelow. Beiden hoorden in 1997 tot de eerste ondertekenaars van de “Erfurter Erklärung” waarin men zich uitspraak voor een politieke wissel in Duitsland en in Thüringen voor het eerst een “rood-rood-groene” coalitie werd geïnstalleerd. Ilse Junkermann, bisschop van de Evangelische Landeskirche in Mitteldeutschland, zei: » Bijna niemand heeft zoals Falcke zijn hele leven lang – en vooral tijdens de DDR-dictatuur - "de heilbrengende boodschap" van de vrijheid in Christus geleefd, nuchter, oprecht en vrij, onomkoopbaar, kritisch en zelfkritisch.« Verder merkte zij op, dat Falcke heel veel mensen oriëntatie en moed heeft gegeven en dat vooral het conciliaire proces tot de dag van vandaag belangrijke impulsen en kracht aan hem te danken heeft. (EKM 07-05-2018)
Peter Maffey kreeg dit jaar tijdens de jaarlijkse “Week van de broederlijkheid” de Buber-Rosenzweig-Medaille uitgereikt. De “Gesellschaften für Christlich-Jüdische Zusammenarbeit” organiseren sinds 1952 elk jaar in maart deze landelijke thematische week. Tijdens de centrale opening wordt de medaille toegekend aan personen of organisaties die zich inzetten voor de christelijk-joodse dialoog. Peter Maffey is de succesvolste Duitse muzikant en engageert zich sinds de jaren tachtig voor b.v. de vredesbeweging, de Duitse hereniging, het milieu en uit zich duidelijk tegen vreemdenhaat en extremisme. (ELK Sachsen 10-03-2018)
In aansluiting aan de kerstdiensten van het afgelopen jaar ontstond er een discussie over “Hoe politiek mag of moet een preek zijn?” Volgens Gregor Gysi »moet een goede preek ook altijd een christenwoord over de actuele tijdsomstandigheden zijn. … Wij leven in een in een onrechtvaardig land waarin de sociale verdeeldheid steeds meer toeneemt. En als de kerk zichzelf serieus neemt kan daar niet over worden gezwegen. « Wie gerechtigheid wil, moet de strijd aangaan. »Heel veel mensen in de christelijke kerken integreren moraal en waarden zoals respect voor menselijke waardigheid, solidariteit, barmhartigheid in hun dagelijkse doen en maken dit daardoor tot gemeenschappelijk bezit.« Volgens Gysi mogen zij dan ook verwachten, dat hun engagement weerklank en ondersteuning in de preek vindt. Dat zou niet alleen redelijk zijn, maar ook dringend noodzakelijk. (Der Sonntag 21-03-2018)
Een “interreligieuze Andacht” zal op 14 mei a.s. in Rostock-Lichtenhagen gehouden worden. Uitgenodigd zijn gelovigen van alle godsdiensten en uitdrukkelijk ook niet-confessionele mensen. Er zullen teksten uit de Heilige Schriften van het Jodendom, het Christendom, de Islam en de Bahai-religie worden gelezen, die tot vrede en verzoening oproepen. Deze Andacht zal een teken zijn dat alle godsdiensten met één stem spreken als het gaat om een open maatschappij die veelvoudig en gastvrij is en zal ingaan tegen het opsplitsen van religies en het buitensluiten van geïmmigreerde mensen. De avond is onderdeel van de protesten tegen de in Rostock geplande opmars van de AfD met als thema “Islamisering stoppen”. In augustus 1992 beleefde Rostock-Lichtenhagen de zwaarste rellen tegen buitenlanders sinds de val van de muur. 150 mensen verkeerden in acuut levensgevaar en meer dan 200 politiemensen werden deels zwaar gewond. (Nordkirche 07-05-2018)
Welke gevolgen heeft de Brexit voor de Duitse en Engelse kerken? Deze vraag stond centraal op een gezamenlijke conferentie van vertegenwoordigers van de Anglicaanse kerk en de Duitse Landeskirchen. Onder het thema “Meissen unplugged” werd, met het oog op het aanstaande uitstappen van Groot-Brittannië uit de EU, over de toekomst van de bestaande kerkelijke partnerschappen gesproken. In 1988 ondertekenden de Kerk van Engeland, de Bund Evangelischer Kirchen in de DDR en de Evangelische Kirche in Deutschland (EKD) de »Meißener Erklärung«, waarin de deelnemende kerken zich verplichten tot samenwerking. Uitdrukkelijk werd erop gewezen hoe belangrijk het is, in tijden van toenemende spanningen, ook in Europa de verbinding van christenen in Engeland en Duitsland verder te steunen en te sterken. Het geloof verenigt christenen in hun visioen voor een vreedzame en rechtvaardige wereld. (Der Sonntag 12-04-2018)
Ook de EKD heeft een aandeel aan het schandaal rond de Duitse muziekprijs ECHO. De nominatie en prijsuitreiking voor het album Jung, brutal, gutaussehend 3 ( met teksten die geweld verheerlijken en antisemitisch zijn) aan de rapper Farid Bang en Kollegah had grote protesten tot gevolg. Sommige musici weigerden nog in de loop van de avond de onderscheiding aan te nemen, anderen hebben in de dagen daarna de prijs uit protest terug gegeven. In tegenstelling tot zijn collega van de katholieke kerk heeft de vertegenwoordiger van de EKD in de ethiek-raad niet tegen het besluit tot de prijsuitreiking gestemd.
Het is aan te raden dat de EKD nadenkt over een principiële vernieuwing van de organisatie van het cultuurwerk. (Glaube und Heimat 07-05-2018)
De voormalige bondspresident Joachim Gauck is beschermheer van de inzamelingsactie “Uit 1 maak 3” van de Leipziger Nikolaikirche. Het geld is bestemd voor het vernieuwen van het klokgelui. De grote luiklok “Osanna” moest in 1917 om oorlogsredenen worden omgesmolten. Deze en vijf andere klokken zullen (opnieuw) worden gegoten. »St. Nikolai is met zijn rijke traditie voor mij nog steeds vooral verbonden met de geest van de kentering der tijden en de vreedzame revolutie van 1989, een tijd waarin geloof zich verbond met hoop en waaruit moed en engagement voor vrijheid, recht en democratie groeide.« Ook nu nodigen ‘s maandags nog steeds twee klokken uit tot het wekelijkse gebed voor vrede. Het is de bedoeling om tot 9 november 2019
– precies 30 jaar na de historische Leipziger Montagsdemonstration – 136.000 Euro in te zamelen. De Ostdeutsche Sparkassenstiftung zal het bedrag dan verdrievoudigen. (ELK Sachsen 21-03-2018)
De voormalige bondskanselier Gerhard Schröder is van plan een raam van gebrandschilderd glas aan de Marktkirche van Hannover te schenken. Het “reformatie-raam” werd ontworpen door de schilder, graficus en beeldhouwer Markus Lüpertz, een van de bekendste hedendaagse Duitse kunstenaars. Het raam zal aanleiding geven tot veel discussie. Een grote witte figuur met opgeheven zegende handen wordt o.a. omringd door een skelet als teken voor de dood, een inktpot, kruistekens en verschillende vormen van schrift als verwijzing naar de Reformatie. Over het hele beeld kruipen meerdere grote vliegen. Volgens Ulrich Krempel van het Sprengel-Museum kan dit worden gezien als symbool voor zonde en vergankelijkheid. De kunstenaar wil laten zien dat de mens altijd door zonde omgeven is, de vliegen zijn dichtbij en present. »Het raam zal de atmosfeer in de kerk veranderen«, aldus Krempel. Regionalbisschop Petra Bahr wijst erop, dat in de theologie al een hele lange tijd niet meer over het kwade is gesproken en dat de verhouding van kerk en moderne kunst nog steeds niet zonder problemen is. Monumentenzorg moet nog beoordelen of dit raam in de kerk past, die uit de late middeleeuwen dateert. De uiteindelijke beslissing ligt bij de Landeskirche. (Nordkirche 27-04-2018)
Een pilotproject van de Nordkirche is in de Wismarer St. Nikolai-Kirche van start gegaan. Bezoekers kunnen vanaf nu via een app op hun mobiele telefoon een virtuele rondleiding door de kerk volgen en naar de klank van het orgel luisteren. Bisschop Andreas von Maltzahn ziet een wens in vervulling gaan: »Altijd al bestond het idee, deze kerk aan een groot publiek te presenteren als een plek waar geloof geleefd wordt. De app bevat historische informatie over St. Nikolai en is geloofs en belevenis georiënteerd, zodat verschillende doelgroepen op eigentijdse manier kunnen worden bereikt. De ontwikkeling van de app duurde twee jaar en vormt de basis voor alle nog volgende geïndividualiseerde kerken-apps in de Nordkirche. Deze wil de komende vier jaar bij deze ontwikkeling ook die kerken financieel steunen, die zich in een toeristisch relevante plaats bevinden, een groot aantal bezoekers trekken, dagelijks geopend zijn en natuurlijk een interessante historie, architectuur e/o interieur hebben. (Nordkirche 11-04-2018)
De kerken van Eisleben-Sömmerda zijn bezig een mobiele kinder- en jeugdkerk voor te bereiden. Voortvloeiend uit de positieve ervaringen met de samenwerking met scholen tijdens de Lutherdekade wil men proberen religieuze thema’s en waarden speels en creatief aan basisschoolkinderen over te brengen. Het team, dat materiaal samen zal stellen en uitwerken over b.v. kerkelijke feesten , dood en rouw en omgaan met de nieuwe sociale media bestaat uit twee jonge dominees, een cantor-organist en een godsdienstlerares. Van hen wordt bovendien verwacht dat ze naschoolse tijd invullen met o.a. creatieve workshops of het instuderen van kinder- musicals. Voor dit project, dat voor vijf jaar is geborgd en door de Evang. Landeskirche in Mitteldeutschland wordt gesteund, is nu ook een sponsoractie onder de plaatselijke ondernemers begonnen. (EKM 26-04-2018)
De Saksische “Radwegekirchen” zijn in de loop van april gestart. Openingsdiensten en gemeentefeesten worden in veel kerken gehouden, die aan fietsroutes liggen, bv. langs rivieren zoals de Elbe (Elbradweg) of de Mulde (Muldentalbahnradweg). Deze kerken zijn tot 31 oktober a.s. dagelijks geopend om toeristen, maar vooral fietsers de mogelijkheid te bieden om even uit te rusten en lichaam en ziel opnieuw op kracht te laten komen. Vaak is er dan ook een speeltuin(tje) net zo dichtbij als een oplaadstation voor elektrische fietsen. (ELKSachsen 21-04-2018)
Je belijdenis herdenken, daartoe nodigen kerkgemeenten elk jaar uit. Terwijl een gouden (50 jaar) of diamanten (60 jaar) Konfirmation nu bijna niet meer bijzonder te noemen zijn, kunnen steeds meer mensen zelf hun ijzeren ( 65 jaar) of zelf genaden (70 jaar) Konfirmation vieren. Toch heel bijzonder is de “Engelkonfirmation” die dit jaar Hugo Eberhardt in Wettmar kon vieren. De man van 98 jaar heeft 80 jaar geleden belijdenis gedaan, is een leven lang actief in en voor de gemeente geweest en kent nog steeds een groot aantal liederen en Luthers Kleine Katechismus uit zijn hoofd. (Glaube und Heimat 07-05-2018)
Juliane van der Mossel